Ei helg for død, men mest for von

| Debatt

HELGEMESSE: Sjølv om ein i jobbsamanheng stadig møter sorg og gravferder, betyr ikkje det at ein er budd på sin eigen sorg. Difor likar eg Helgemesse så godt, skriv diakon Eilev Erikstein.Foto: Gorm Kallestad / NTB

Eilev EriksteinProstidiakon i Vest-Telemark

Publisert 28.10.25 - 19:00 Sist oppdatert 29.10.25 - 11:06

Dette er et leserinnlegg. Innlegget gir uttrykk for skribentens holdning.

Denne helga markerer vi Helgemesse – ein dag som frå gamalt av var til minne om helgenar, men som i dag har fått ei vidare tyding. Det er blitt ein dag for ettertanke, for samtale, og for å tenne lys på gravene til dei vi har mista. 

Ein dag som minner oss om at det einaste som er sikkert i livet, er at vi skal døy – men alle andre dagar skal vi leve.

Når døden kjem nær

Frode Grytten fortel i boka Den dagen Nils Vik døydde om fjordbåtskipparen som lengtar etter si avdøde kone.

Etter Marta var det ingen som ropte på kalde kveldar: Eg ventar på deg, Nils. Kom opp og varm meg. Etter Marta sløkte han framleis nattbordlampa og sa God natt kjære, sov godt. Men han fekk ikkje lenger svar frå andre sida.

Full kirke der ingen skulle tro at noen kunne bo

Det er vel dette døden er – at ingen lenger svarar.

Far min var ingen skippar, men ein landsens prest som gjerne såg seg som ein himmellos. Då eg fann eit gammalt brev han skreiv etter at mamma døydde, vart eg blank i augo.

Eg såg henne for meg då ho hadde slokna og det lidande andlet fall til ro og liksom yngdest opp. No ser eg mi ungdomsbrud, tenkte eg, kunne ynske å rive attende til livet her. Men større var å kunne gje henne over til Han som må vera sjela sin rette brudgom.

Eg ser dei begge for meg. Unge og spreke, rette i ryggen og fri for sjukdom og plager.

Eksistensiell beredskap

Med åra kjem tankane om døden nærare. Sjølv om ein i jobbsamanheng stadig møter sorg og gravferder, betyr ikkje det at ein er budd på sin eigen sorg. Difor likar eg Helgemesse så godt. Dagen gjev rom for dei alvorlege samtalene – om korleis ein vil ha det når ein sjølv skal gravleggjast, kva salmar ein likar, og kvar ein vil kvile.

Helgemesse kan hjelpe oss med å bygge ein eksistensiell beredskap. Sunniva Gylver, biskop i Oslo, skriv i boka Midt i alt som er at ein slik beredskap kan finnast både med og utan Gud. Det viktigaste er at vi får tenkt og snakka fram eit språk for vårt livssyn – religiøst eller ikkje – og at vi jamleg skapar rom for desse samtalene. Ikkje berre når krisa kjem, men også i kvardagen.

Sorga si mange former

Sorg er ei einsam ting. Det finst ikkje mykje medisin mot einsemd, men andre menneske er sjeldan feil. I fellesskapen kan ein oppleve kor lik – og ulik – sorga er. Alle har si eiga sorg, men det er viktig å dele ho. Det kan minske ho, og det kan hjelpe andre. Å dele si sorghistorie er å opne eit rom der andre kan kjenne seg att, og kanskje finne trøyst.

Eg kjenner meg igjen i det Odd Nordstoga syng:

Så lenge eg har selskap

Greier eg alt

Så lenge eg veit me er fleire

Så kan det vera aldri så kaldt

Det er ei påminning om at vi treng kvarandre – i sorg og i glede, i liv og i død.

Ei tid for alt

Helgemesse minner oss om at alt har si tid. Ei tid for å sørge, ei tid for å minnast, men også ei tid for å leve. Ved å tenne lys på gravene, tenner vi også lys i oss sjølv – lys som kan hjelpe oss å sjå kvarandre, snakke saman og finne styrke i fellesskapen. 

Livet er fullt av motsetningar, men det er også fullt av meining. Og kanskje er det nettopp i sorga at vi finn dei djupaste innsiktene om kva det vil seie å vere menneske.

eksistensiell beredskap død fellesskap helgemesse meninger sorg